Asjoera

Asjoera is de tiende dag van de eerste maand van het islamitisch jaar: de maand Muharram. Muharram is één van de vier heilige islamitische maanden. Omdat de Islam, net als het Jodendom, werkt met een maankalender en 11 tot 12 dagen korter is dan het gregoriaans jaar, valt Asjoera ieder jaar op een andere dag van de Westerse kalender. 

Nadat op de eerste dag van Muharram het religieuze jaar in de moskee is begonnen, wordt tien dagen later – op Asjoera – het nieuwe jaar echt gevierd. Op Asjoera nemen moslims een bad. En wie vrijwillig vast, worden de zonden van het voorafgaande jaar vergeven. 

2,5 % van je bezit voor de armen

Asjoera is een oud en diep in de samenleving geworteld ritueel. Het is ook een bijzondere en verbindende dag, waarop mensen elkaar opzoeken: thuis en op straat. In Nederland houden (Sjiitische) moslims vaak een plechtige processie, waarbij mannen (en jongens) en vrouwen (en meisjes) gescheiden de straat op gaan. De mannen slaan zichzelf hierbij met de vuist op de borst.

Islamitische ondernemers maken op Asjoera de balans op van het afgelopen jaar en staan 2,5% van hun bezit af aan de armen. Dat kan in geld, maar ook in cadeaus of levensmiddelen. Soms richten mensen op Asjoera een feestmaal aan voor de kinderen uit de buurt. 

Trommels, fluitjes, rotjes en ratelaars

Voor die kinderen is Asjoera één groot feest: ze krijgen allerlei cadeautjes die lawaai maken: trommels, fluitjes, rotjes, rammelaars en ratels, en ook wel speelgoed of geld. ’s Avonds eten de kinderen couscous met de gedroogde staart van het schaap dat bij het Offerfeest is geslacht.

De betekenis en de viering van Asjoera is niet voor alle stromingen binnen de Islam hetzelfde. 

Soennieten

Soennitische moslims herdenken met Asjoera dat Musa (Mozes) zijn volk (het Joodse volk) bevrijdde van de onderdrukking in Egypte en hen naar Palestina leidde. Veel Soennieten hebben geen speciale rituelen rond Asjoera. 

Sjiieten

Voor Sjiieten is Asjoera juist één van de belangrijkste feestdagen. Voor hen sluit Asjoera de tiendaagse rouwperiode af, waarin de martelaarsdood van imam Hoessein in 680 wordt herdacht. Hoessein trok ten strijde tegen een soennitische kalief, omdat hij weigerde hem te erkennen. Bij de Slag bij de stad Karbala in 680 werd Hoessein onthoofd. Veel pelgrims gaan dan ook naar die stad toe om de tragedie van Asjoera te herdenken.

Bij die herdenking dragen zij in processies een lijkbaar rond en kastijden mannen zichzelf vaak, als teken van vereenzelviging met Hoessein. Soms leidt dit tot bloedige verwondingen. Sjiitische geestelijk leiders roepen daarom vaak op tot matiging. Ayatollah Ali Khamenei, de geestelijk leider van Iran, heeft rituele zelfkastijding zelfs verboden. De Libanese leider Hassan Nasrallah van de sjiitische Hezbollah-beweging, roept zijn volgelingen op om zichzelf niet de kastijden, maar liever bloed te doneren. 

In Sjiitische landen als Iran bezoekt men op deze dag ook wel begraafplaatsen. 

Alevieten

De Alevieten (niet te verwarren met de Syrische alawieten) is een mystieke stroming in de islam, die in Nederland na de Soennieten in grootte de tweede stroming is. Ook de alevieten herdenken en rouwen tijdens Asjoera de dood van imam Hoessein. Zij doen dit door 12 dagen te vasten (een verwijzing naar de 12 imams die na de profeet de leiders van de moslims hadden moeten zijn). Hierbij mag geen water worden gedronken tijdens het eten ’s avonds, geen vlees gegeten (omdat het slachten van een dier symbool staat voor de dood van imam Hoessein) en geen groenten gegeten waarvoor een ‘onthoofdende’ beweging nodig is om ze te bereiden.

Alevieten houden geen openbare processies vanwege hun eeuwenlange onderdrukking waaronder zij hebben geleden (en in Turkije nog steeds lijden).