Koningsdag

Mijn vader ontmoette mijn moeder op Koninginnedag.  ‘De rampdag 31 augustus’ zei hij altijd, met een knipoog. Voor ons kinderen was vooral de datum bijzonder: 31 augustus?  Wij wisten niet beter dan dat Koninginnedag op 30 april viel.

Nationale feestdag

Ooit was de nationale feestdag op 18 juni: ‘Waterloodag’, de dag dat Willem II de overwinning behaalde op Napoleon.  Toen de herinnering aan deze veldslag een beetje begon te vervagen, was er behoefte aan nieuwe nationale feestdag.

Op 31 augustus 1885, de vijfde verjaardag van prinses Wilhelmina, nam iemand het initiatief voor een ‘Prinsessedag’.  In 1890, na de dood van haar vader koning Willem III, werd Wilhelmina koningin en werd Prinsessedag Koninginnedag.  Die dag ontwikkelde zich steeds meer tot een nationale feestdag voor kinderen.  Tot Wilhelmina afstand deed van de troon, viel Koniginnedag dus op 31 augustus. 

Concurrentie

De grote concurrent van Koninginnedag was 1 mei, de Dag van de Arbeid. Die dag werd met veel feestelijkheden gevierd door socialisten en communisten en was vooral een politieke feestdag.  Wie 1 mei vierde, vierde geen Koninginnedag – en andersom.  
Na de Tweede Wereldoorlog was koninging Wilhelmina zo populair, dat haar verjaardag dé nationale feestdag werd. 

Oranje

Van 1947 tot 2013 viel Koninginnedag op 30 april, de verjaardag van koningin Juliana. Koningin Beatrix is jarig op 31 januari, maar hield vanwege de kou  Koninginnedag op 30 april. Sinds 2014 valt Koningsdag op de verjaardag van de koning: 27 april.

Vrijmarkt

Koningsdag is een officiële vrije dag met allerlei festiviteiten. Specialiteit van Koningsdag is de ‘vrijmarkt’, waarbij iedereen op straat spullen mag verkopen. Veel mensen dragen oranje kleding (geïnspireerd door de achternaam van de koning: Van Oranje Nassau).

Verbindend

Misschien is Koningsdag wel de meest samenbindende feestdag.

De meeste Nederlandse feestdagen zijn religieus geïnspireerd. Daardoor hebben sommige mensen er wel iets mee, maar anderen weer niet. De andere niet-religieuze nationale herdenkings- en feestdag valt op 4 en 5 mei, maar die dagen zijn sterk verbonden met de (recente) Nederlandse geschiedenis en soms ook onderwerp van discussie.  

Maar de Koning is koning van alle Nederlanders en Koningsdag is een onbelaste feestdag. Iedereen kan er aan mee doen. Ga maar buiten kijken!

Tekst: Marijke Verduijn