Hervormingsdag

Het verhaal van Maarten Luther (naar wie Martin Luther King werd vernoemd) leest als een spannend jongensboek. Hij werd in Duitsland geboren in een rijke mijnwerkersfamilie, studeerde rechten en trad in in een klooster. Tijdens een heftig onweer zou hij een gelofte hebben afgelegd dat hij, als hij zou blijven leven, op zoek zou gaan naar God. Hij ging theologie studeren, werd tot priester gewijd en werd docent filosofie aan de universiteit. 

Op bezoek in Rome schrok hij van wat hij daar in de kerk zag. En tijdens zijn verdere studie raakte hij er steeds meer van overtuigd dat de kerk niet op de goede weg was.  

Wel of niet getimmerd?

Historisch gezien staat het niet helemaal vast of Luther zijn protest inderdaad op de deur van de Slotkapel heeft vastgetimmerd.

Wel staat vast dat hij op 95 punten protesteerde tegen de leer en de praktijk van de Rooms-Katholieke kerk.
Ze gingen onder meer over
* de rol en positie van de Bijbel,
* de positie van de paus (die volgens Luther niet onfeilbaar was en meer op macht belust dan een geestelijk leidsman), 
* dat gelovigen zelf een relatie met God moesten opbouwen (in plaats van dit via priesters te laten lopen),
* dat je oprecht en direct naar God en je medemens boete moet doen (in plaats van door het kopen van een aflaat).
Zo hoopte hij in de kerk en de theologie een gesprek op gang te brengen over wat wezenlijk is in het geloof en de kerk. 

In de ban (2x)

Zoals zo vaak liep dat anders. Paus Leo X wilde het gesprek niet aan en in 1520 werden al Luthers boeken op de brandstapel gegooid. Luther reageerde hierop door de brief van de paus te verbranden. Nu was er geen weg meer terug: de paus excommuniceerde Luther (zette hem uit de kerk). Keizer Karel V deed dat nog eens dunnetjes over met een Rijksban (zette hem uit het Rijk). 

Luther werd gered, doordat de Lutherse Keurvorst Frederik hem liet ontvoeren en naar de Wartburg in Eisenach brengen. Daar leefde hij bijna een jaar onder een schuilnaam (en liet hij zijn hoofdhaar – dat zoals bij alle monniken in een tonsuur was geknipt – bijgroeien) en vertaalde hij het Nieuwe Testament in het Duits.

Uiteindelijk verliet Luther zijn veilige haven en trouwde met een uitgetreden non. Keizer Karel gaf hem de gelegenheid zich te verdedigen, maar was niet overtuigd. 

Protestantse kerken

Ondanks alle tegenwerking waren veel andere mensen wel overtuigd en vonden Luthers stellingen veel weerklank. Uiteindelijk leidde zijn protest tot het ontstaan van de protestantse kerken.