‘Ik ben niet hun moeder, maar het zijn wel echt mijn kinderen’

Toen Lisanne en Willem een relatie kregen, waren zijn kinderen 6 en 2. Inmiddels zijn ze acht jaar bij elkaar en hebben ze samen ook nog een dochter van 5. ‘Je komt er nooit helemaal zonder kleerscheuren doorheen – dat is ook een beetje het leven. Maar als iemand vraagt hoeveel kinderen ik heb, zeg ik zondermeer: drie.’

‘Een tijdje geleden zag Willems dochter een foto van hem in het huis van haar moeder. “Hè, hoe ken jij dat huis?” “Daar heb ik gewoond.” Zij was nog zo klein. Ze weet niet anders dan dat ik er ben.
Zijn zoon heeft de scheiding bewust meegemaakt en weet nog heel goed dat ik in hun leven kwam.
We hebben dat heel rustig aangepakt. Ik heb de kinderen pas na een tijdje ontmoet. Dan kwam ik langs, at ik mee, of gingen we in het weekend iets leuks doen. Op een gegeven moment hebben we uitgelegd dat ik de nieuwe vriendin van pappa was. “Maar ik ben niet jullie mamma.” Ik hoef de wedstrijd met hun biologische moeder niet aan te gaan. Ik ben anders, maar niet beter.

‘Hoe gaan we dit doen?’

De kinderen vroegen na verloop van tijd zelf: “Waarom ga je altijd naar huis en blijf je hier niet slapen?” Toen we gingen samenwonen, waren ze 4 en 8. Ik vroeg Willem: hoe gaan we dit doen? Waar moet ik over nadenken of rekening mee houden? Wat kan ik beter bij jou aandragen en waarover kan ik hen zelf aanspreken?

Ik ga niet over de grote zaken, maar wel over het gedrag onder ons dak. Vaatwasser uitruimen, jas ophangen, je krijgt bruin brood mee naar school en nu moet je naar bed. Willem bepaalt hoe laat ze thuis moeten zijn, maar ik mag ze wel aanspreken als ze zich daar niet aan houden. We hebben ook wel eens ruzie. Bijvoorbeeld als ik vind dat ze hun kamer moeten opruimen.

Excuses

De oudste twee zijn week op week af bij ons of bij hun moeder, met wie we helaas weinig contact hebben. Dat is echt wel moeilijk en stressvol. Natuurlijk zijn de kinderen heel erg loyaal naar hun moeder, dus daar kunnen we het eigenlijk niet over hebben. Maar het helpt dat ze ouder worden, wat minder afhankelijk zijn, en meer hun eigen mening vormen. Ik merk dat de stress bij de kinderen wel minder is. Er komt steeds wat meer ruimte en lucht.

Ik kom zelf uit een gescheiden gezin en wij bleven samen met mijn ouders en hun nieuwe partners verjaardagen en Sinterklaas vieren. Dat waren wel de enige momenten in het jaar dat zij samen waren, maar het was wel heel fijn dat ze dat konden opbrengen.

De situatie frustreert mij soms wel. Ik doe m’n uiterste best om dat niet aan de kinderen te laten merken, maar het kan bijna niet anders dan dat ze dat soms wel voelen. En soms floep ik er wel eens iets uit, maar daar kom ik altijd op terug: dit was niet okay van me. Dat wil ik de kinderen ook heel erg meegeven: dat je altijd op iets terug kan komen en dat je ook als volwassene je excuses kan aanbieden.

Wel eens alleen

In het begin van de relatie voelde ik me wel eens alleen. Geen van mijn vriendinnen heeft een samengesteld gezin en ik vond het af en toe best ingewikkeld, zeker met een boze moeder. Maar mijn vriendinnen zeiden: je hebt er zelf voor gekozen. En Willem had al genoeg stress.
Ik heb nog een tijdje op internetfora voor stiefgezinnen gekeken, maar dat waren vaak hele schrijnende verhalen en ik dacht alleen maar: zo is het bij mij gewoon niet. Ik had het wel lastig met Willems ex, maar de kinderen waren vanaf het begin heel open.

Net zo geliefd

Toen ik in verwachting was, heb ik me heel erg afgevraagd of ik van alle drie evenveel zou kunnen houden. Hoe zorg ik ervoor dat de andere twee kinderen zich net zo geliefd voelen?
Toen mijn dochter was geboren, voelde ik wel een extra vuurtje: dit is dus dat oergevoel. Zij heeft in mij gezeten, dat geeft toch een bijzondere connectie. Zij en ik kunnen elkaar af en toe echt in de weg zitten. Zij kan op een andere manier het bloed onder m’n nagels vandaan halen dan de andere twee. Ik zou haar soms wel achter het behang willen plakken. Bij die andere twee heb ik dat soms ook wel, maar toch anders.

De jongste stootte haar oudere zus wel een beetje van haar troon en die moest daar best aan wennen. Maar we zijn door haar komst met z’n allen wel echt een gezin geworden. Eerst waren we Willem en de kinderen en Lisanne. Maar door de jongste zijn we meer verbonden. Mijn kind is hun zusje.

Ik vraag wel eens: vinden jullie dat ik anders met haar omga dan met jullie? Ik heb zelf een halfbroertje en zag dat mijn vader voor hem een andere vader was dan voor mij. Daar was ik best jaloers op: hij had twee ouders die bij elkaar waren en een vader die meer aanwezig was.

Eén-op-één tijd

Ik denk dat we er wel goed mee omgaan, juist doordat ik ook uit een gescheiden gezin kom. Ik wist vooral heel erg hoe ik het niet wilde. Mijn ouders zijn beide hertrouwd en mijn stiefmoeder vocht voor haar eigen plekje met z’n drietjes. Ik snapte dat wel en ik was ook al 20, maar dat neemt niet weg dat ik ook wel eens één-op-één-tijd met m’n vader wilde.

Ik dacht toen al: als ik ooit in zo’n situatie kom, ga ik er heel erg m’n best voor doen dat alle kinderen één-op-één-tijd krijgen. Dus ik stuur Willem zo nu en dan weg met één van de kinderen. En bij sommige gesprekken tussen Willem en de kinderen denk ik: hier bemoei ik me niet mee. Om ze heel bewust te laten voelen dat ze nog een eigen plek hebben.

Hoofd van de tafel

Over onze jongste dochter nemen Willem en ik samen de besluiten. Bij de andere twee speel ik daarin geen rol. Als ik eerlijk ben, denk ik af en toe wel: kunnen we niet gewoon even doorpakken? Maar ik moet accepteren dat dat niet mijn rol is.
Ik breng ze wel zo nu en dan naar school, of haal ze op, maar met de tien minutengesprekken of ouderavonden bemoei ik me niet . De middelste gaat volgend jaar naar de middelbare school en als ze daar gaat kijken, moet ze dat met haar vader doen en niet met mij.

Grappig genoeg ben ik de laatste jaren closer geworden met de vrouw van mijn vader, doordat ik het er met haar over kan hebben: jij deed het zó, ik probeer het zó te doen. Dat zijn heel leuke gesprekken.

Het ligt ook aan de kinderen: willen zij wel of geen band met jou? Het ligt aan de vrijheid die je krijgt van je partner. Ik heb een tijd veel aan familieopstellingen gedaan. Daar denk ik in mijn eigen gezin ook over na. Mijn plaats is niet aan het hoofd van de tafel. Dat is de plek van Willem. Hij is de vader van alle drie.

Verschil

Ik probeer met iedereen rekening te houden, maar ik weet dat je aan sommige dingen niet ontkomt. De jongste is altijd bij ons. Zij hoeft niet haar tas te pakken en naar een ander huis te gaan. Dat verschil zien ze allemaal echt wel.
De oudste twee geven heel veel om hun zusje en zien haar echt als hun zusje, maar ze hebben ook echt een bondje met elkaar. En dat hebben ze toch minder met z’n drieën. De oudste heeft de neiging om het voor z’n zus op te nemen. Soms denk ik dan: wat zielig; de jongste wordt buitengesloten. Maar dan realiseer ik me weer: nee, dat is niet zielig; de oudste twee hebben samen zoveel doorstaan.

Pas op

Je komt er nooit helemaal zonder kleerscheuren doorheen – dat is ook een beetje het leven. Er zit soms een stemmetje in mijn hoofd: pas op, je mag niet op de plek van hun moeder gaan zitten. Of: pas op: als je ooit gaat scheiden, zie je ze nooit meer. Van dat pas-op-stemmetje wil ik af. Ik ben niet hun moeder, maar het zijn wel mijn kinderen. Ik ben wel medeopvoeder en als iemand vraagt hoeveel kinderen ik heb, zeg ik zondermeer: drie.

Ze hebben ook nooit gezegd: “Maar jij bent mijn moeder niet.” De oudste en ik lijken in gedrag best heel veel op elkaar. En als de middelste thuiskomt, is het eerste wat ze vraagt: “Waar is Lisanne? Hoe laat komt ze?” Dat vraagt de jongste precies zo.

Trots

Toen ik laatst een foto zocht en al die plaatjes van ons vijven zag, kreeg ik echt wel een gloeiend hartje. Je kunt je eigenlijk niet op zo’n situatie voorbereiden. Er is geen handleiding. Je wordt wijzer met vallen en opstaan. Ik hou zielsveel van alle drie en mijn hart explodeert soms bijna van trots. Want we flikken het toch maar met elkaar.’

Interview: Marijke Verduijn