Profvoetballers Wout en Maud: ‘Kinderen spelen gewoon met elkaar; de ouders zijn vaak het probleem’
(Inmiddels ex-)profvoetballers Wout Brama en Maud Roetgering bedachten aan de keukentafel dat hun voornamen zomaar de titel zouden kunnen zijn van een kinderboek. Dat kwam er ook. Twee zelfs. Spannende avonturenboeken over het fantastische spelletje voetbal. Maar aan die keukentafel bleken Mauds voetbalervaringen als meisje toch heel anders dan die van Wout. ‘Ik hoorde ouders roepen: “Je laat je toch niet passeren door een meisje? Schop haar onderuit!”’ Dus moesten ze misschien niet alleen een leuk voetbalboek schrijven, maar ook wat extra’s doen.
Wout: ‘We kwamen elkaar op de club wel eens tegen en dan klaagden we wat over de jonge meiden en gasten in ons team. Maar op een dag liep ik thuis de trap op en dacht ik: Wout en Maud, dat klinkt als de titel van een kinderboek! En toevallig kwam mijn vrouw diezelfde dag Maud tegen.
Maud: Ik vond het een leuk idee en al snel zaten we rond de keukentafel en besloten we: we gaan het doen!
Wout: Het had wel iets meer voeten in de aarde dan ik van tevoren had gedacht. Zo moesten we op zoek naar een schrijver, maar gelukkig vonden we al snel een hele goeie in Annemarie van der Eem. En later, voor boek 2, in Rick Meijer.
Maud: Al pratend kwamen we er ook achter dat we dan wel allebei profvoetballer waren, maar dat onze paden heel verschillend waren geweest. Ik was een van de eerste meisjes in het dorp dat in een jongensteam zat. Dat boeide de jongetjes in mijn team echt niet, maar ik hoorde ouders roepen: “Je laat je toch niet passeren door een meisje? Schop haar onderuit!”
Wout: Dat is echt wel anders dan bij mij. Ik zei: “Dus jij hebt eigenlijk – tot je in het vrouwenteam van F.C. Twente ging voetballen – nooit onderdeel uitgemaakt van de kleedkamer?”
Maud: Nee, dat klopt. Ik zat op de club altijd in m’n eentje. En als ik op vakantie ging, keek ik altijd meteen: wordt er hier gevoetbald? Dan kwam ik daar als meisje van 12, 13 jaar, dat echt goed kon voetballen, en speelden veel volwassenen mannen me nauwelijks een bal toe.
Wout: Maud wilde niks liever dan alleen maar voetballen, maar zij heeft er veel minder van kunnen genieten dan ik. En er worden nog steeds drempels opgeworpen door de voetbalwereld en de maatschappij. Dus toen bedachten we: misschien moeten we niet alleen een leuk avonturenboek over voetbal schrijven, maar ook wat extra’s doen.
Maud: We waren het er al snel over eens dat we er op een subtiele manier thema’s in wilden verwerken die spelen in de voetballerij. En eigenlijk in de hele maatschappij. Dus in boek 1 hebben we subtiel het thema homo-acceptatie verwerkt en in boek 2 racisme en discriminatie. We wisten eigenlijk meteen al dat we ook boek 2 zouden maken, dus we hebben de karakters die daar een grote rol spelen al in boek 1 opgevoerd.
Wout: We wilden het vooral niet belerend doen. Het moest een leuk avonturenboek zijn over voetbal. Zoals de boeken over Snelle Jelle, die ik in mijn jeugd helemaal heb stukgelezen. Ik ben superblij dat dat echt goed gelukt is.
Zijn de ervaringen in het boek ook die van jullie?
Maud: ‘Veel situaties die zijn beschreven, hebben zich letterlijk zo voorgedaan. De karakters van Wout & Maud komen ook voor 95% overeen met die van ons.
Wout: Ik ben een witte man, ik heb nergens last van gehad en kon gewoon vrijuit voetballen. Maar ik schrok wel van wat er zoal geroepen wordt op het veld. “Homo” is een compleet normaal scheldwoord geworden.
Maud: Ja, en de voetballerij vergroot natuurlijk uit wat er in de verdere maatschappij gaande is. Wout en ik bezoeken scholen en dan lezen we de passage voor waarin Wout meezingt met het lied Het zijn de homo’s yes, yes, van VSS. Die kinderen herkennen dat meteen, alleen zingen zij dan De homo’s van Vitesse, of een andere club.
Als je als kind meegaat met je vader en je vader zingt dat, dan heb je geen idee wat hij zingt, maar zing je mee. Het is tijd dat dat wordt omgebogen. In boek 2 wordt iemand gepakt op z’n huidskleur. Het is gewoon bizar dat dat nog steeds gebeurt. Vooral omdat voetbal juist heel erg verbindt: op de tribunes zit arm en rijk, homo en hetero, wit en zwart zij aan zij. Maar als ze op het veld lopen, pikken we ze er schijnbaar uit.
Wout: Moet je je voorstellen wat dat betekent als je als jongetje op jongetjes valt. Dan ga je misschien van voetbal af. En ik zou het iedereen zo gunnen dat ze gewoon lekker kunnen voetballen.
Ik vond boek 2 schrijnender, omdat in boek 1 de homoseksuele voetballer wat ouder is en er zelf betrekkelijk oké mee is. Maar in boek 2 gaat het om een jongetje en dat kwam heel hard binnen.
Maud: Omdat er geen openlijk homoseksuele voetballer is, ben je eigenlijk een onzichtbare doelgroep aan het treiteren.
Wout: Je ziet ook niet van buiten dat iemand homo is.
Maud: Maar dat jongetje kan zijn huidskleur niet verbergen en hij is doelwit van openlijk racisme op de tribunes: er klinken oerwoudgeluiden en er worden bananen naar hem gegooid. Dat is inderdaad heel schrijnend.
Wout: Dat is echt heel pijnlijk. Als het een bekende speler is, wordt het uitvergroot, maar ik heb het teruggezocht bij de NOS: het gebeurt echt elke week. Soms bij de amateurs, soms bij de profs. Geen land uitgezonderd. Dat hoort gewoon niet meer thuis in deze wereld. Ik hoop dat we met het boek een beetje kunnen meegeven: wat mijn vader of mijn buurman zingt, is niet oké.
Sommige ouders komen er niet goed vanaf. De vader van Freddy staat voor alles wat ouders fout kunnen doen: hij is een racist en oefent enorme druk uit op zijn zoontje om topvoetballer te worden.
Maud: De ouders zijn vaak het probleem. Er zijn nu wat trials gaande zonder ouders aan de lijn en dan is er helemaal niks aan de hand. Die kinderen spelen gewoon met elkaar. Dus ik hoop dat er een wat socialere, meer verdraagzame generatie komt. Daar kan de winst zitten. Ouderen kun je niet meer veranderen. Kijk maar naar de Zwarte Pietendiscussie: kinderen boeit het niet of er een roetveegpiet of een kaaspiet is, alleen de oudere generatie maakt zich er druk om.
Daarom zetten we in op de jongere generatie en willen we bij hen meer bewustwording creëren. Voetbal moet voor iedereen zijn. We hopen dat er na deze druppels op de gloeiende plaat meer druppels zullen volgen.
Krijgen jullie veel reacties?
Wout: Heel veel. En alleen maar positieve. Laatst zei een ouder: “Mijn kind heeft eindelijk een boek uitgelezen.” En in een bibliotheek vroeg een jongetje dat er twee vriendjes was na afloop aan mij: “Mag ik dit weekend wel gewoon meezingen met die liedjes?” “Nou, het zou wel mooi zijn als je dat niet meer zou doen.” “Oké.”
Dat willen we bereiken: dat een kind gaat nadenken: hé, ik heb dat het afgelopen weekend ook gedaan, maar Maud en Wout zeggen dat dat niet oké is. We hopen dat er een generatie lievere kinderen opgroeit.
Het tweede boek heeft een open einde met een enorme cliffhanger, dus komt er een derde boek? Bijvoorbeeld over de positie van meisjes in het amateurvoetbal?
Maud: Er komt waarschijnlijk een derde boek, maar niet over de positie van meisjes. In de boeken zit een ontwikkeling. In boek 1 word ik in mijn team nog niet helemaal geaccepteerd, maar in boek 2 sta ik helemaal in mijn eigen kracht, omdat het team me volledig heeft geaccepteerd. En zo is het in het echt ook gegaan.
Het vrouwenvoetbal is zich wel heel snel aan het ontwikkelen. Ook in mijn oude plaatselijke voetbalclub zijn er nu heel veel meisjesteams. Natuurlijk lopen we nog wel tegen dingen aan, maar dat is inherent aan vrouw zijn in een mannenwereld.
Wout: We zouden het wel heel leuk vinden. Maar de eerste boeken zijn binnen drie jaar uitgekomen. Toen waren we allebei nog profvoetballer en konden we het wel matchen met ons werk.
Maud: Maar nu werk ik in het Zuiden en Wout in Twente en we moeten het zien in te passen in ons leven.
Wout: Ik wilde trouwens heel graag dat de boeken “Maud en Wout” zouden heten, maar onze schrijfster zei: “Jongens identificeren zich alleen met jongens, maar meisjes identificeren zich met jongens én meisjes. Dus Wout moet voorop. Want jongens lezen wel een boek over een jongen en meisjes lezen ook boeken over jongens.”
Jammer, eigenlijk. Voetbal kan een enorme kracht zijn om te verbinden. Het is een teamsport. Dat is sowieso al heel mooi. En het is ook een volkse sport, waarin allerlei culturen en achtergronden bij elkaar komen. Dat is zo mooi aan het spelletje voetbal.’
Interview: Marijke Verduijn
Foto: Stef Heerink
Wout Brama en Maud Roetgering zijn beiden ex-profvoetballer bij FC Twente. Hun boeken Wout & Maud: Het geheim van de trainer en Wout & Maud: Vol in de aanval zijn hier te bestellen.
